Hiện nay, hầu hết tất cả các doanh nghiệp khi trả lương cho nhân viên đều sẽ trích ra một phần để đóng các khoản Bảo hiểm xã hội (BHXH) theo quy định của pháp luật như một quyền lợi dành cho người lao động. Tuy nhiên, không ít người lao động lại cho rằng thật “phí phạm” khi phải trừ tiền lương của mình để đóng các khoản bảo hiểm và thật bất công khi đây là khoản bắt buộc. Vậy, BHXH có quan trọng đến như vậy? Hãy cùng HR1Tech giải đáp thắc mắc ấy nhé!

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là gì?

Theo Pháp luật Việt Nam quy định: “Hệ thống bảo hiểm xã hội sẽ bảo đảm quyền lợi cho người lao động trên cơ sở đóng góp của người lao động và người sử dụng lao động.”

Theo phương thức đó, người lao động phải có đóng góp vào quỹ BHXH mới được quyền lợi BHXH. Còn mối quan hệ giữa mức đóng và quyền lợi được hưởng lại chịu sự ràng buộc của các nguyên tắc như: nguyên tắc đoàn kết tương trợ chia sẻ rủi ro (thể hiện ở chính sách BHYT, chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp...), nguyên tắc tương quan giữa đóng và hưởng có sự can thiệp nhờ cách thức phân phối lại mang tính xã hội (chế độ hưu trí, tử tuất).

Bản chất của BHXH là sự bảo đảm bù đắp một phần hoặc thay thế thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết trên cơ sở đóng góp vào quỹ BHXH do Nhà nước tổ chức thực hiện.

Tại Điều 3 Luật bảo hiểm xã hội 2018 cũng có quiy định về các loại bảo hiểm xã hội như sau:

• Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia.
• Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.

Vai trò của BHXH đối với người lao động

Bảo hiểm xã hội có các vai trò như sau:

Thứ nhất, Việc thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội nhằm ổn định cuộc sống người lao động, trợ giúp người lao động khi gặp rủi ro: ốm đau và các rủi ro tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và thất nghiệp… sớm trở lại trạng thái sức khỏe ban đầu cũng như sớm có việc làm…

Thứ hai, Với thực hiện tốt chính sách Bảo hiểm xã hội nhất là chế độ hưu trí Bảo hiểm xã hội góp phần ổn định cuộc sống của người lao động khi hết tuổi lao động hoặc không còn khả năng lao động.

Thứ ba, Việc thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội góp phần ổn định và nâng cao chất lượng lao động, bảo đảm sự bình đẳng về vị thế xã hội của người lao động trong các thành phần kinh tế khác nhau và thúc đẩy sản xuất phát triển.

Thứ tư, Việc tham gia Bảo hiểm xã hội là một công cụ đắc lực của Nhà nước và góp phần vào việc phân phối lại thu nhập quốc dân một cách công bằng, hợp lý giữa các tầng lớp dân cư, đồng thời giảm chi cho ngân sách nhà nước, bảo đảm an sinh xã hội bền vững của xã hội

Quyền của người lao động đối với bảo hiểm xã hội

Tại Điều 18. Quyền của người lao động Luật bảo hiểm xã hội 2018 quy định về Quyền của người lao động để đảm bảo người lao động được hưởng các chính sách ưu đãi và bảo hiểm tốt nhất. có một số quyền dược quy định như sau:

Người lao động Được tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của Luật  quy định vè Người lao động Đ­ược cấp và quản lý sổ bảo hiểm xã hội theo quy định.

Đối với Nhận lư­ơng h­ưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội đầy đủ và kịp thời, theo một trong các hình thức chi trả sau như việc Trực tiếp từ cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan bảo hiểm xã hội ủy quyền,  và Thông qua tài khoản tiền gửi của người lao động mở tại ngân hàng, với Thông qua người sử dụng lao động theo quy định.

H­ưởng bảo hiểm y tế trong các trường hợp  được quy định như Đang hưởng lư­ơng hư­u hay Trong thời gian nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi, các trường hợp Nghỉ việc hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng hay các truong hợp Đang hưởng trợ cấp ốm đau đối với người lao động mắc bệnh thuộc Danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày do Bộ Y tế ban hành theo quy định.

Người lao động  Được chủ động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động nếu thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều 45 của Luật Bảo hiểm xã hội 2018 và đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội; được thanh toán phí giám định y khoa nếu đủ điều kiện để hưởng bảo hiểm xã hội.

Người lao động được Ủy quyền cho ngư­ời khác nhận lư­ơng h­ưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội. trong vòng Định kỳ 06 tháng được người sử dụng lao động cung cấp thông tin về đóng bảo hiểm xã hội; định kỳ hằng năm được cơ quan bảo hiểm xã hội xác nhận về việc đóng bảo hiểm xã hội và được yêu cầu ngư­ời sử dụng lao động và cơ quan bảo hiểm xã hội cung cấp thông tin về việc đóng, hưởng bảo hiểm xã hội.

Người lao động được Khiếu nại, tố cáo và khởi kiện về bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật khi có các sai phạm liên quan tới quyền và lợi ích hợp pháp của người đó.

Tạm kết

Như vậy chúng ta đã đi qua lần lượt những thông tin cần thiết về BHXH dành cho người lao động. Qua đó, HR1Tech mong rằng các ứng viên sẽ có cái nhìn rõ hơn về tầm quan trọng của BHXH đối với người lao đồng bằng những lợi ích mà chính sách BHXH mang lại. HR1Tech cũng hy vọng rằng sẽ có cơ hội được đồng hành cùng quý đọc giả trong có blog tiếp theo.